Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013

Ο δρόμος που οδηγεί στο Φως - της Δέσποινας Δαλιάνη Βακάλη

Ο πολιτισμός είναι φάρμακο. Είναι ίαση. Είναι λύτρωση. Είναι φως. Στις μέρες μας, η οργή, η βία, ο θάνατος, είναι καθημερινότητα. Αν μείνουμε όμως, μόνο σ’ αυτά, θα γίνουμε τουλάχιστον μανιοκαταθλιπτικοί, αν δεν πεθάνουμε.

Ανάσες, οι βραδιές που βιώνουμε στη πόλη μας. Μουσική, θέατρο, εικόνες μνήμης, που μας βοηθούν να πορευτούμε. Μια βραδιά με έντεχνο τραγούδι, από τον υπέροχο τραγουδοποιό, σεμνό υπηρέτη της μουσικής τέχνης, Ορφέα Περίδη, με τη φιλική συμμετοχή, της επίσης υπέροχης Λιζέτας Καλημέρη, απολαύσαμε στο χώρο του Σινέ Γέρακας, στις 13 Σεπτεμβρίου 2013, όπου ήταν και η πρώτη βραδιά των εκδηλώσεων, του φετινού Πολιτιστικού Σεπτέμβρη.

Έχουν περάσει πάνω από δεκαπέντε χρόνια, όταν στη «Φωνή του Γέρακα» και μέσα από αυτή τη στήλη, «φωνάζαμε», για ένα σινεμά, ένα θέατρο, ένα χώρο πολιτισμού. Τότε που τρέχαμε στις στενόχωρες αίθουσες των σχολείων. Και τώρα τα έχουμε και τα χαιρόμαστε. Και χαρήκαμε τόσο πολύ εκείνο το βράδυ, με τον Ορφέα και τη Λιζέτα, που σιγοτραγουδήσαμε όλοι, από τη «Φωτοβολίδα», που τάραξε τα μουσικά μας νερά κάποτε, ως το υπέροχο, «Για πού το’ βαλες καρδιά μου, μ΄ ανοιχτά πανιά, ποια αγάπη, ποιο λιμάνι, ποια παρηγοριά»…

Ο Ορφέας, μας χάρισε στιγμές αξέχαστες και μας σκλάβωσε όλους, με τη φωνή, τη μουσική και κυρίως, τη σεμνότητά του.

“Excellent” !! Που σημαίνει εξαιρετικό, είπαν με θαυμασμό, οι Ευρωπαίοι φίλοι στο τέλος της παράστασης “The cave”, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Γέρακα, στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Σεπτέμβρη στη πόλη μας. Σημειώστε, ότι ο ένας εξ αυτών, δεν γνωρίζει καθόλου Ελληνικά, αποδεικνύοντας αληθέστατα τη φράση του γλύπτη Ανίς Καπούρ, «Η τέχνη είναι η γλώσσα που δεν χρειάζεται μετάφραση». Από τη συνέντευξη που έδωσε στη δημοσιογράφο Μαργαρίτα Πουρνάρα, εν όψει της συμμετοχής του, στη 13η Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης. (Καθημερινή της Κυριακής 22 Σεπτεμβρίου 2013).

«Το σπήλαιο», ελληνικός τίτλος, ήταν από τις καλύτερες παραστάσεις, η καλύτερη ίσως, που παρακολουθήσαμε την Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2013. Εμπνευσμένη από την Πολιτεία του Πλάτωνα, με ερμηνείες που αρμόζουν σε αρχαίο χορόδραμα. Η ατμοσφαιρική μουσική του Γιάννη Πισιμίση, οι στιβαρές κινήσεις των χορευτών, με κορυφαίο τον Alain Rivero Rodriguez, σε συνδυασμό με τις εικόνες σκότους και φωτός, συνέθεσαν ένα αποτέλεσμα, το οποίο καθήλωσε τους θεατές και στο τέλος της παράστασης, χειροκροτούσαν όλοι όρθιοι φωνάζοντας «μπράβο». Έχουμε συνηθίσει τις χορεύτριες του κλασικού χορού και τους χορευτές επίσης, να είναι λεπτεπίλεπτοι και λιποβαρείς, για να μπορούν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Να κάνουν φιγούρες, άλματα, πιρουέτες, κλπ.

Οι χορευτές του Ηχοδράματος, διέθεταν κορμιά με διάπλαση ανθρώπων των σπηλαίων. Γυμνασμένα, στιβαρά, γήινα. Ωστόσο, η πλαστικότητα των κινήσεων, η ερμηνεία των ρόλων, ακόμη και οι γδούποι, οι οποίοι έπρεπε ν’ ακουστούν, ήταν τόσο ρεαλιστικοί και ευανάγνωστοι, που μάγεψαν το κοινό. Το μήνυμα επίκαιρο και χρήσιμο.

Ο μύθος της σπηλιάς του Πλάτωνα, όσο κι αν φαίνεται μύθος, στην εποχή μας, είναι μια πραγματικότητα σχεδόν ανατριχιαστική. Μην πάμε πολύ μακριά. Αρκεί να θυμηθούμε την ταινία Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου. Την κάθε σπηλιά, τη δημιουργούν οι κάθε είδους εξουσίες, από την εποχή του Πλάτωνα μέχρι τις μέρες μας. Πολιτικές, θρησκευτικές, εργασιακές, οικονομικές, εκπαιδευτικές ακόμη και οικογενειακές. Εξουσίες που ορίζουν τι θα ψηφίσουμε, τι θα φορέσουμε, τι θα φάμε και κυρίως τι θα μάθουμε. Από αυτά που θα μάθουμε, εξαρτάται τι θα αναμασήσουμε και τι θα αναπαράγουμε. Οι τρόποι είναι πολλοί και διαφορετικοί. Από τα δελτία των ειδήσεων και τις διαφημίσεις, μέχρι τις νουθεσίες ανθρώπων του περιβάλλοντός μας, τους οποίους δεν μπορούμε να παρακάμψουμε. Από τις συντηρητικές αρχές που μας επέβαλαν, μέχρι το πολύ αποτελεσματικό εργαλείο του φόβου, που μας ενέπνευσαν στην παιδική μας ηλικία.

Πόσοι άνθρωποι ζουν στη δικιά τους σπηλιά, την οποία άλλοι έχουν διαλέξει από άγνοια ή ανασφάλεια και σε άλλους την έχουν επιβάλει τα συστήματα εξουσίας; Που απαιτούν από τους ανθρώπους τυφλή υπακοή και απαγορεύουν την έξοδο στο φως της γνώσης. Πόσα παραδείγματα λανθασμένης μάθησης μπορούμε να επικαλεστούμε, για λόγους ιδιοτελείς, που δημιουργούν φοβίες, εξαρτήσεις και περιορισμένους ορίζοντες;

Κι όταν κάποιος συνάνθρωπος, ανακαλύψει το φως και βρει το δρόμο προς τη γνώση, πως αντιμετωπίζεται από τους υπόλοιπους, που συνεχίζουν να ζουν στη σπηλιά των συγκεκριμένων γνώσεων, των ορίων και των περιορισμών; Δυσπιστία, ειρωνεία, χλεύη, απαξίωση και το χειρότερο, βία. Οι καινούργιες ιδέες πάντα αντιμετωπίστηκαν με καχυποψία. Οι άνθρωποι που προσπάθησαν να τις κοινωνήσουν διώχτηκαν, φυλακίστηκαν, απομονώθηκαν, λιθοβολήθηκαν, κρεμαστήκαν, ρίχτηκαν στην πυρά. Πέρασαν βέβαια στην αθανασία και έγιναν φωτεινά παραδείγματα, ωστόσο, ακόμα και σήμερα, κάποιοι συνεχίζουν να αμφισβητούν τη θυσία τους. Αλλοίμονο σε αυτόν που αποδέχεται και υπομένει αναντίρρητα ότι του επιβάλουν. Αλλοίμονο σε αυτόν που θεωρεί υπεύθυνους όλους τους άλλους για την κατάντια του, παραμένει στη σπηλιά του και μεμψιμοιρεί, χωρίς να κάνει καμία προσπάθεια να βγει επιτέλους στο φως.

Δέσποινα Δαλιάνη Βακάλη